رادیوگرافی سفالوگرام (Cephalometric Radiography)
رادیولوژی تخصصی دهان، فک و صورت سپید پرتو به مدیریت دکتر سپیده گورنگ در تهران، با فناوری‌های پیشرفته مانند CBCT سه‌بعدی و پانورامیک دیجیتال، خدماتی دقیق و ایمن ارائه می‌دهد.
رادیوگرافی سفالوگرام یکی از روش‌های مهم و تخصصی در رادیولوژی دهان، فک و صورت است که نقش بسیار کلیدی در تشخیص و برنامه‌ریزی درمان‌های ارتودنسی و جراحی فک دارد.
در این نوع تصویربرداری، نمایی از سر و فک به‌صورت جانبی (Lateral) یا گاهی روبه‌رو (Posteroanterior) گرفته می‌شود تا روابط استخوانی، دندانی و بافت نرم بررسی شود.
در کلینیک سپید پرتو، با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال پیشرفته و دقت علمی تیم متخصص، تصاویر سفالوگرام با وضوح بالا و حداقل میزان اشعه تهیه می‌شود تا بهترین اطلاعات برای تشخیص و درمان در اختیار دندان‌پزشکان قرار گیرد.
رادیوگرافی سفالوگرام چیست؟
رادیوگرافی سفالوگرام یا Cephalometric X-ray نوعی عکس رادیولوژی از سر و صورت است که به دندان‌پزشک و متخصص ارتودنسی اجازه می‌دهد ارتباط بین دندان‌ها، فک‌ها، جمجمه و بافت نرم صورت را بررسی کند.
این تصویر معمولاً به‌صورت جانبی (Lateral Cephalogram) گرفته می‌شود، اما در برخی موارد نیز از نمای روبه‌رو (PA Cephalogram) استفاده می‌شود.
کاربردهای اصلی رادیوگرافی سفالوگرام
سفالوگرام یکی از ابزارهای حیاتی در ارتودنسی، جراحی فک و صورت، و ارزیابی رشد فکی است. مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:
1.برنامه‌ریزی درمان ارتودنسی:
بررسی موقعیت دندان‌ها نسبت به فک و جمجمه برای طراحی دقیق‌تر براکت‌ها و سیم‌ها.
2.ارزیابی رشد و تکامل فک‌ها:
تشخیص نوع ناهنجاری فکی (کلاس II، کلاس III و غیره) و میزان رشد استخوان‌ها.
3.آنالیز سفالومتریک (Cephalometric Analysis):
اندازه‌گیری دقیق زوایا و فواصل بین استخوان‌ها و دندان‌ها برای ارزیابی ساختار صورت.
4.برنامه‌ریزی جراحی‌های فک و صورت:
برای بیمارانی که نیاز به جراحی اصلاحی فک دارند، سفالوگرام نقشه‌ی دقیق استخوان‌های صورت را ارائه می‌دهد.
5.پیگیری درمان ارتودنسی:
مقایسه عکس‌های قبل و بعد از درمان برای ارزیابی پیشرفت و نتایج.
6.بررسی موقعیت دندان‌های نهفته یا نابجا:
به‌ویژه در بیماران دارای دندان‌های عقل یا نیش نهفته.
7.مطالعه الگوی رشد در کودکان و نوجوانان:
جهت پیش‌بینی تغییرات فکی و تنظیم زمان مناسب درمان ارتودنسی.
8.بررسی هماهنگی بافت نرم با استخوان‌های صورت:
برای حفظ تعادل زیبایی در درمان‌های اصلاحی و زیبایی فک و صورت.
نحوه انجام رادیوگرافی سفالوگرام
- بیمار در مقابل دستگاه می‌ایستد یا می‌نشیند.
- سر با کمک یک نگهدارنده مخصوص (Head Positioner) در وضعیت ثابت قرار می‌گیرد تا زاویه‌ها دقیق باشند.
- دستگاه در کمتر از ۱۵ ثانیه تصویر کاملی از سر و فک تهیه می‌کند.
- تصویر دیجیتال بلافاصله آماده مشاهده و تحلیل است.
در سپید پرتو، تمامی مراحل زیر نظر تکنسین‌های مجرب و با رعایت کامل اصول ایمنی انجام می‌شود تا بالاترین کیفیت تصویربرداری حاصل شود.
میزان اشعه و ایمنی
در سفالوگرام دیجیتال، میزان اشعه بسیار پایین است و برای بیماران در هر سنی بی‌خطر محسوب می‌شود.
با این حال، در خانم‌های باردار تنها در صورت ضرورت انجام می‌شود و از محافظ سربی مخصوص استفاده خواهد شد.
در کلینیک سپید پرتو، دستگاه‌های دیجیتال نسل جدید مورد استفاده قرار می‌گیرند که میزان اشعه را به حداقل می‌رسانند و کیفیت تصویر را به حداکثر می‌رسانند.
انواع رادیوگرافی سفالوگرام
الف) سفالوگرام جانبی (Lateral Cephalogram)
متداول‌ترین نوع است که تصویر نیم‌رخ سر را نشان می‌دهد.
در این تصویر، ساختارهای زیر به‌خوبی مشخص می‌شوند:
- استخوان‌های فک بالا و پایین
- دندان‌ها
- سینوس‌ها
- بافت نرم صورت
- موقعیت قاعده جمجمه
ب) سفالوگرام روبه‌رو (Posteroanterior Cephalogram)
برای بررسی عدم تقارن صورت یا فک‌ها، انحراف میانی و اختلاف عرضی دو فک استفاده می‌شود.
آنالیز سفالومتریک (Cephalometric Analysis)
آنالیز سفالومتریک در واقع مرحله‌ی علمی و تخصصی بعد از گرفتن عکس است.
در این مرحله، متخصص با استفاده از نرم‌افزار یا اندازه‌گیری دستی، نقاط آناتومیکی خاصی از تصویر را مشخص کرده و زوایا و فواصل میان آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.
مهم‌ترین اهداف این آنالیز عبارت‌اند از:
- تعیین نوع ناهنجاری فکی (افقی یا عمودی)
- تشخیص رابطه‌ی بین فک بالا و پایین
- تعیین موقعیت دندان‌ها نسبت به فک
- ارزیابی هماهنگی بافت نرم و استخوانی صورت
مزایای رادیوگرافی سفالوگرام
- ارائه اطلاعات دقیق از ساختار فک و جمجمه
- کمک در طراحی درمان‌های ارتودنسی و جراحی
- ارزیابی زیبایی و تعادل چهره
- تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های رشدی
- مقایسه و پیگیری درمان در طول زمان
- سریع، بدون درد و کاملاً ایمن
نکات مهم پیش از انجام سفالوگرام
- نیازی به آمادگی خاصی نیست.
- مو و زیورآلات فلزی (گوشواره، گیره، گردنبند) باید برداشته شوند.
- در صورت بارداری، حتماً پزشک یا تکنسین را مطلع کنید.
- برای دقت بیشتر، بیمار باید در طول تصویربرداری بی‌حرکت بماند.
تکنولوژی و کیفیت در مرکز سپید پرتو
ویژگی‌های متمایز این مرکز شامل:
- کمترین میزان اشعه ممکن
- سرعت بالا در ثبت و تحویل تصاویر
- امکان ارسال فایل دیجیتال به دندان‌پزشک
- دقت بالا در تنظیم موقعیت بیمار
- بررسی و تأیید نهایی توسط دکتر سپیده گورنگ
تفاوت سفالوگرام با پانورامیک
| ویژگی | سفالوگرام | پانورامیک |
|---|---|---|
| ناحیه تصویربرداری | کل سر و فک‌ها | فک بالا و پایین |
| نوع تصویر | نیم‌رخ یا روبه‌رو | نمای دایره‌ای از فک |
| کاربرد اصلی | ارتودنسی و جراحی فک | بررسی کلی دندان‌ها |
| دقت اندازه‌گیری | بسیار بالا | متوسط |
| تحلیل سفالومتریک | دارد | ندارد |
جمع‌بندی
رادیوگرافی سفالوگرام ابزاری حیاتی در تشخیص، برنامه‌ریزی و پایش درمان‌های فک و صورت است.
در کلینیک سپید پرتو، با تکیه بر تخصص علمی دکتر سپیده گورنگ، فناوری‌های پیشرفته و تیم مجرب، خدمات تصویربرداری سفالوگرام با بالاترین استانداردهای دقت و ایمنی ارائه می‌شود.
